نقش علّی الگوهای ارتباطی خانواده در خودکارآمدی و تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش علی الگوهای ارتباطی خانواده در خودکارآمدی تحصیلی و تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان پسر سال اول مقطع متوسطه دوم انجام گرفت. برای این منظور، تعداد 291 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه الگوهای ارتباطی خانواده کوئرنر و فیتزپاتریک، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی گرین و همکاران و پرسشنامه تاب‌آوری تحصیلی مارتین، استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از روش رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان و برای بررسی نقش واسطه‌ای خودکارآمدی تحصیلی از از روش بارون و کنی استفاده گردید. بررسی فرضیه‌های مستقیم حاکی از این بود که: (1) جهت‌گیری گفت و شنود به طور مثبت تاب‌آوری تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی را پیش‌بینی می‌کند؛ (2) جهت‌گیری همنوایی به طور منفی خودکارآمدی تحصیلی را پیش‌بینی می‌کند؛ (3) خودکارآمدی تحصیلی، پیش‌بینی‌کننده مثبت تاب‌آوری تحصیلی است. بررسی فرضیه‌های غیر مستقیم حاکی از این بود که جهت‌گیری گفت و شنود، به صورت مستقیم و غیر مستقیم منجر به افزایش تاب‌آوری تحصیلی می‌شود. اما، جهت‌گیری همنوایی، فقط به صورت غیر مستقیم، تاب‌آوری تحصیلی را تحت تأثیر قرار داده و موجب کاهش آن می‌گردد. نتایج به دست آمده از تحلیل داده‌های پژوهش، بر نقش جهت‌گیری‌های خانواده در رشد و بهبود ویژگی‌های مورد مطالعه تأکید داشت که در پرتو این نتایج، پیشنهاداتی برای دست‌اندرکاران امر تعلیم و تربیت، مشاورین خانواده، دانش‌آموزان و نیز اولیا آنها ارائه شده است.